STALIN: LENINISMOAREN OINARRIAK (3)

 LENINISMOAREN OINARRIAK (3)

J.V. Stalinek, 

Sverdlov Unibertsitatean 1924an

 belaunaldi leninistari emandako hitzaldiak

 

BI: METODOA

Arestian, alde batetik Marx eta Engelsen, eta beste alde batetik Leninen artean, II Internazionalaren oportunismoa nagusi zèn aro luze bat iragan zela aipatu dugu. Zehazkiago esan beharra daukat; oportunismoaren nagusikeria ez zela azaleko nagusitasuna, nagusikeria praktikoa baizik. Itxuran, II Internazionalaren buruan, marxista “fidelak” eta “zuzenak” ageri ziren, Kautsky eta enparauak. Hala ere, berez, II Internazionalaren lan praktikoa oportunista zen oso. Oportunistak, euren berezko moldatze gaitasuna eta euren izaera burges-ttipia zirela eta, Burgesiaren politikara egokitzen ziren. “Ortodoxoei” zegokienez, oportunisten egiteetara moldatzen ziren “batasun politikoa” edota “alderdian bakea” gordetzearren. Ondorioz, oportunismoa gailentzen zen; burgesia eta “ortodoxoak” kate bereko katebegiak zirelarik.

Garai hau, Kapitalismoa era baketsuan garatu zenekoa izan zen, Inperialismoaren hondamenezko kontraesanak agerian agertzen ez zirenekoa, langile eta sindikatuen greba ekonomikoak “normaltasunez” burutzen zirenekoa, hauteskundeetan eta talde parlamentarioen ekintzetan garaipen “handiak” lortzen zirenekoa, borroka legezkoa goraipatzen zenekoa eta Kapitalismoa modu legezkoan “akatu” ahal zela uste zenekoa izan zen; laburbilduz, II Internazionaleko alderdiak herdoiltzen ari zirenekoa eta Iraultzan, Proletalgoaren Diktaduran eta masen heziketa iraultzailean pentsatu nahi ez zuteneko garaia izan zen.

Teoria Iraultzaile sendo baten ordez, tesi kontraesankorrak eta Teoria Iraultzailetik aldendutako pasarteak, hauek dogma zahar bihurtzeko bidean. Noski, itxura gordetzeko, Marxen teoriari hel egiten zioten, baina betiere bere izate biziki iraultzailea kentzeko asmoz.

Politika iraultzailearen lekuan filisteismo gogobakoa, praktizismo merkez betetako politikakeria, legebiltzar “diplomazia” eta legebiltzarreko tratukeria. Eta jakina Biltzar Nagusietan erabaki “iraultzaileak” hartzen zirela, baina soilik ohe azpiko kutxan gordetzeko asmoz.

  

Alderdia hezi eta honi taktika iraultzaile zuzen bat erakutsi beharrean, garrantzia zutèn aferak alde batera utzi eta ezkutatu egiten ziren. Jakina itxurak egiteko noizbehinka aipatzen zirela, baina eztabaida “ez atzera ez aurrera” egiten ez zuen aurpegibiko ebazpen batekin ixten zen beti.

Horiexek ziren II Internazionalaren izatea eta lan egiteko moduan. 

 Bitartean, garai berri bat hurreratzen zen, guda inperialistez eta Proletalgoaren borroka iraultzailez jositako aro bat; non finantza-kapitalaren erabateko boterearen aurrean borroka molde eta taktika zaharrak nahikoa ez zirela nabarmentzen zen.

 

II Internazionalaren praktika osoa, eta batez ere lan egiteko modua berrikusi eta alboratzea beharrezko egin zen; filisteismoaz, pentsamolde gabeziez, politikakeriaz, marxismoarekiko apostasiaz, sozialtxobinismoaz eta sozialpazifismoaz garbituz. Lan hau burutu gabe, ezinezkoa zen Kapitalismoaren aurka borrokatzea. Lan hau burutu gabe, Proletalgoak, etorkizuneko borroketan gaizki armaturik edota babesgabe azaltzeko arriskua zuen.

           

Leninismoari egokitu zitzaion II Internazionalak utzitako kaka guztia garbitzea.

Hau izan zen Leninismoaren metodoa sorrarazi eta landu zuen testuingurua

  Zeintzuk dira 

metodo honen derrigorrezko betebeharrak?

            Lehena: II Internazionalak ezarri dituen dogma teorikoak masa iraultzaileen borrokaren gorrian frogatzea, praktikan egiaztatzea. Hots, teoria eta praktikaren arteko batasun apurtua berrezartzea, euren arteko banaketari amaia ematea, horrela bakarrik eratu baitaiteke Teoria Iraultzailez jantzitako benetako Alderdi proletario bat.

            Bigarrena: II Internazionalaren kide diren alderdien politika zein den aztertzea, ez euren kontsigna eta erabaki teorikoetan oinarriturik (hauetan inork ezin baitu ezer sinetsi), euren praktikari so eginaz baizik; honela bakarrik lortu eta izan baitaiteke langile masen konfiantza.

            Hirugarrena: Alderdi barneko lan osoa berrantolatzea, norabide berri eta iraultzaile bat emanaz, langile-masak borroka iraultzailean heziz; horrela bakarrik presta baitaitezke masak Iraultza Proletariorako.

            Eta laugarrena: Alderdi proletarioaren autokritika burutzea, Alderdiaren hankasartzeak aztertzea eta hauek zuzentzea, eta autokritika honetan militanteak heztea; honela bakarrik sortu baitaitezke benetako koadroak eta Alderdiaren benetako zuzendariak. 

           

            Hauek dira metodo leninistaren oinarriak eta benetako izatea.

 

            Nola ezarri da metodo hau

 praktika errealean?

            Begira ezazue; II Internazionaleko oportunistek, dogma teorikoz betetako zaku bat dute eta dogma hauetatik abiatzen dira beti. Hauek dira horietako batzuk.

            Lehenengo dogma: Proletarioek boterea hartzeko baldintzei buruz. Oportunisten arabera, “langileek ezin dute herri batetan botererik hartu, Herri horretako populazioaren gehiengoa osatzen ez badute”. Baina ez dute tesi zentzugabeko hau balioztatzeko inolako frogarik edota argudiorik ematen. Ongi da, momentuz onar dezagun hori horrela omen dela; erantzuten die Leninek oportunistei. Baina egoera historiko bat ematen bada, esaterako, guda bat edota nekazal krisi bat... non Proletalgoa, nahiz eta populazioarekiko gutxiengoa izan beharginen masen gehiengoa bere ingurura batzeko gai den, egoera honetan zergatik ez du Proletalgoak boterea hartuko? Zergatik ezin du Langileriak (bai barrura begira zein kanpora begira) aldekoa zaion testuinguru bat Kapitalismoaren posizioak puskatzeko eta ondorioa azkartzeko baliatu? Ez al zuen Marxek esan, XIX. mendeko 50. hamarkadan, Alemanian Iraultza Proletarioak “zuzen-zuzen” aurrera egin zezakeela, baldin eta “bigarren nekazal gatazka” baten babesa bazuen? Nork ez daki garai hartako Alemanian, 1917ko Errusian baino proletario gutxiago zegoela? Ez al du errusiar Proletalgoaren Iraultzaren esperientziak agerian jarri II Internazionaleko gizon prestuen dogma kuttun hau Proletalgoarentzat erabat garrantzirik gabekoa dela? Ez al da nabarmena masen borroka iraultzailearen esperientziak dogma zaharkitu hori zokora botatzen duela? Horra leniniston erantzuna.

            Bigarren dogma: “Proletalgoa ezin da Herri batean boterean mantendu Herria administratzeko gai den koadro nahikorik, gizon ilustraturik eta administratzaile formaturik ez badu. Lehenbizi, Kapitalismoaren pean, koadro hauek prestatu behar dira eta gero, behin hau eginda, boterea hartu behar da”. Momentuz, onar dezagun hau ere egia omen dela, dio Leninek. Baina zergatik da ezinezko lehenik Proletalgoarentzat baldintza onuragarriak sortze aldera boterea hartzea; eta gero, ziztu bizian, baldintza horietan, langile masen maila kulturala handitzeko, langile jatorriko zuzendari koadro eta administratzaile pila formatzea? Ez al du frogatu Errusiako Iraultza Proletarioaren esperientziak langileak Proletalgoaren boterearen pean Kapitalismoaren pean baino ehun aldiz azkarrago formatzen direla? Ez al da egia borroka iraultzailearen praktikak berez oportunisten dogma hau apurtzen duela? Ez al da nabarmena masen borroka iraultzailearen esperientziak dogma zaharkitu hau ere zokora botatzen duela? Hori da leninistok eman behar dugun erantzuna.

            Hirugarren dogma: “Greba orokor politikoaren bidea (Engelsek esan zuenez)  Proletalgoarentzat jasangaitza da, horrez gain arriskutsua ere bada (nazioaren ekonomi jarduera oztopa dezakeelako eta sindikatuen erresistentzia kutxak hutsik uzten dituelako), eta gainera ezin ditu Proletalgoarentzat garrantzitsuenak diren borroka molde parlamentarioak ordezkatu”. Leninistok, berriz ere, hau onartuz gero, galdera batzuk bururatzen zaizkigula esan behar dugu. Lehenik eta behin Engelsek ez zituen greba orokor guztiak kritikatu, baizik eta anarkisten greba orokor ekonomikoa soilik, anarkistek proletalgoaren borroka politikoa ordezteko proposatu zuten bide gisa. Zer zerikusi du honek greba orokor politikoarekin? Eta bigarrenez; nork esan du eta nork frogatu du, borroka parlamentarioa proletalgoaren borroka molde nagusia denik? Ez al du frogatu borroka iraultzailearen egunerokotasunak borroka parlamentarioa borroka molde soil bat dela, eta are gutxiago, parlamentuz kanpoko borrokarentzat laguntza soil bat dela; eta gainera, Kapitalismoaren pean, Langileriarentzat funtsezkoak diren gaiak indarrez eta matxinadaz erabakitzen direla? Hirugarrenez; nork esan du batak bestea ordeztu behar duenik? Noiz planteatu dute greba orokor politikoaren aldekoek borroka parlamentarioak alde batera uztea eta hauek parlamentuz kanpoko borrokengatik ordeztea? Ez al dira bateragarriak? Eta laugarrenez; ez al du frogatu Errusiar Iraultza Proletarioak greba orokor politikoa langile Iraultzarako eskola politiko paregabea eta mobilizaziorako tresna ordeztezina dela? Eta zertara datoz nazioaren ekonomiarentzako oztopoei eta sindikatuen kutxei buruzko intziri barregarri horiek? Ez al da agerikoa borroka iraultzailearen egunerokotasunak oportunisten dogma hau ere bazterrera botatzen duela?

            Eta honela behin eta berriz.

            Eta horretxegatik, Leninek, “Teoria Iraultzailea ez da dogma bat” eta “benetan iraultzailea eta masazkoa den mugimendu baten esperientzia praktikoarekiko etengabeko harremanean sendotzen da teoria iraultzailea” zioen. Izan ere, teoriak praktikaren zerbitzuan egon behar du, “teoriak, praktikak planteatzen dituen aferei erantzun on bat emateko” balio duelako, hau da, Teoria praktikan egiaztatzen delako.

            II Internazionaleko alderdiek erabakitako kontsigna eta ebazpenak direla eta, euren azpilan anti-iraultzaile osoa erabaki farfailtsu eta kontsigna iraultzaileez ezkutatzen duten alderdi horien praktika politiko osoaren zurikeria eta ustelkeria guztia agerian uzteko, “guda gudaren aurka!” kontsigna gogoraraztea besterik ez dago. Jende orok gogoratzen du Basileako Biltzar Nagusia; non inperialistak gudara joanez gero, sekulako matxinada ikaragarriaz mehatxu egiten zitzaien, “guda gudaren aurka!” kontsigna beldurgarria aitzinean esanda. Baina nork ez du gogoratzen, handik gutxira guda hasi zenean, Basileako Biltzar Nagusian adostutako erabakiak armairuan gorde zirela eta II Internazionalak langileei beste kontsigna bat eman ziela, hau da, Nazio kapitalistaren izenean euren artean akatzea? Ez al da argi geratzen kontsigna eta ebazpen iraultzaileek ez dutela ezertarako balio praktikaren indarraz berresten ez badira? II Internazionaleko jauntxo politikarien axolagabekeria eta metodo leninistaren handitasuna ulertzeko, guda inperialista guda zibilean bihurtzean datzan politika leninista II Internazionalaren traizio politikarekin konparatzea besterik ez dago.

            Leninen Iraultza Proletarioa eta Kautsky damutua liburuaren pasarte bat hemen jarri beharrean nago; bertan Leninek, alderdiak izenetik eta ez izanetik aztertzean zetzan II Internazionaleko buru zen Karl Kautskyren saiakera oportunista gogor deitoratzen du:

            “Kautskyk aurrera daraman politika guztiz filisteoa eta burges-ttipia da (...) kontsigna batekin gauzak erabat alda daitezkeela uste du. Demokrazia burgesaren historia osoak ilusio hau larru gorritan uzten du, izan ere burgesek herriari iruzur egiteko era guztietako “kontsignak” erabili baitituzte. Koxka, kontsignon zintzotasuna aztertzean, erranak eta eginak alderatzean eta hitzontzien esaldi idealistekin konformatu gabe, esaldi horien klase izaera aztertzean datza”. (XXIII lib, 377. orr)

            Eta oraindik ez dut hitzik ere egin II Internazionaleko alderdiek autokritikari dioten beldurraz, euren hutsegiteak estaltzeko duten ohituraz, garrantzia duten arazoak alde batera uzteko eta euren akatsak poztasun faltsu bat adierazten duen erretolikaz ezkutatzeko ohituraz; Leninek gogor salatutako ohitura hau, adimena ahuldu eta bere akatsen analisian oinarritutako heziketa iraultzailea oztopatzen duen ohitura bat da. Ezkerkeria, komunismoaren haurtzaroko gaixotasuna liburuan, honela idazten du Leninek alderdi proletarioen autokritikaz:

            “Alderdi batek bere hankasartzeen inguruan duen jarrera, alderdi horren seriotasuna eta bere klasearekiko eta langile masekiko fidagarritasuna epaitzeko irizpide nagusietako bat da. Akatsak aitortzea, euren arrazoiak plazaratzea, akats horiek eragin dituen egoera aztertzea eta hauek zuzentzeko moduak arretaz eztabaidatzea; horixe da alderdi serio baten ekiteko modua, horrela hezten eta trebatzen dira klasea lehenik eta masak ondoren”. (XXV lib, 200 orr.)

            Norbaitek nork bere akatsak agerian jartzea eta autokritika egitea Alderdiarentzat arriskutsua dela esanen du, etsaia Langileriaren Alderdiaren aurka egiteko horretaz profitatu daitekeelako. Leninen aburuz, autokritikaren kontrako arrazoi horiek zentzugabekoak eta okerrak dira. Honela mintzatzen zen bere Pausu bat aurrera, bi atzera liburuxkan, 1904an, oraindik gure Alderdia txikia eta ahula zenean:

            “Eurek (hau da, marxiston etsaiek, J. St.), gure eztabaidak poz maltzurrez behatzen dituzte; eta noski, liburuxka honetako gure Alderdiaren akatsei eta gabeziei buruzko pasarte soil batzuk aterako dituzte, euren onerako erabiltzeko asmoz. Errusiar sozialdemokratak jada borrokan nahiko trebatuta daude halako ziztadengatik urduri ez jartzeko, eta haien (etsaien) atsekaberako, autokritika lanarekin jarraitzeko, akatsak gupidagabe agerian jartzeko; akats hauek, derrigorrez, langile mugimenduaren garapenaz konponduko direlarik”. (VI lib, 161. orr)

            Hauek dira metodo leninistaren ezaugarri nagusiak.

            Leninen metodoaren ekarpena, oinarrian, jada Marxen doktrinan zetzan, zeinek bere egilearen hitzetan, “funtsean izate kritiko eta iraultzailea” zuen. Izate kritiko eta iraultzaile hau da Leninen metodo osoa janzten duena. Baina Leninen metodoa Marxen ekarpenak berpiztera mugatzen dela esaten badugu, oker egongo ginateke. Leninen metodoa ez da berpiztera mugatzen, izan ere Marxen dialektika materialista, metodo kritiko eta iraultzailea konkretatu eta garatzen ditu.  

 

---