STALIN : LENINISMOAREN OINARRIAK (4)

 LENINISMOAREN OINARRIAK (4)

 

J.V. Stalinek, 

Sverdlov Unibertsitatean 1924an

 belaunaldi leninistari emandako hitzaldiak

HIRU: TEORIA

Gai honi dagokionez, hiru alor aztertuko ditut:

a) Teoriak langile mugimenduarentzat duen garrantzia

b) Bat-batekotasunaren “teoriari” egin beharreko kritika

c) Iraultza Proletarioaren Teoria

    

1) Teoriaren garrantzia: Zenbaiten aburuz, Leninismoa, Teoriaren gaineko praktikaren nagusitasunean datza; Marxismoaren esanak praktikara eramaten saiatzen delako, Marxismoaren esanak “betetzen” saiatzen delako, aldi berean Teoriarekiko nolabaiteko axolagabekeria adieraziz. Ezaguna da Plekhanov Leninen ustezko Teoriarekiko “axolagabekeria” honetaz, batez ere Filosofiarekikoaz, trufatzen zela. Jakina da ere bai, leninista askok, lan praktikoetan buru-belarri murgildurik dabiltzanez, Teoriari arreta handirik jartzen ez diotela; batez ere, egoeraren poderioz, lan praktiko eskerga egin behar dutelako. Halere, argitu beharrean nago Leninez eta Leninismoaz den iritzi arraro hau guztiz faltsua dela eta errealitatearekin bat ez datorrela; eta lan praktikoan murgilduta dabiltzan militanteek teoria baztertzeko erakusten duten joera hori Leninismoaren aurkakoa dela eta gure kausarentzat arrisku handiak dakartzala.

Teoria Herri guztietako langile mugimenduaren esperientziaren bilketa orokorra da. Jakina, praktika iraultzaileaz laguntzen ez bada, Teoriak bere garrantzi guztia galtzen du; praktika hutsa teoria gabe erabiltzea itsu-itsuan jokatzea den bezala. Baina Teoria praktika iraultzailearekin bilbatuz gero, langile mugimenduak erabil dezakeen ikaragarrizko indarrezko tresna bihurtu daiteke. Hark soilik eman diezaioke gure mugimenduari segurtasuna, norabide gaitasuna eta gure hurbileko gertakari ezberdinen arteko harremana ulertzeko gaitasuna; hark soilik lagun diezaioke praktikari ez bakarrik gaur egungo klasearen egoera eta norantza ulertzen, baizik eta baita ere, etorkizun laburrean, klase horiek non egongo diren eta norantz egingo duten ulertzen. Nork, Leninek ez bada, esan zuen “teoria iraultzailerik gabe, ez dago mugimendu iraultzailerik”.

Leninek inork baino hobeki ulertzen zuen gurea bezalako Alderdi batentzat, nazioarteko Langileriaren abangoardia iraultzailearen papera bete behar duen eta barne eta kanpo egoera zail batek inguraturik duen Alderdi batentzat Teoriak duen garrantzia. 1902an iragarri zuen Leninek gure Alderdiak paper hori jokatu behar zuela eta honela mintzatu zen orduan: “Abangoardiako teoriaz jantzitako alderdi batek soilik bete lezake abangoardiako borrokalari papera”.

Ez dut uste, orain, gure Alderdiari buruzko Leninen iragarpena bete denean, tesi honek indar eta garrantzia itzela hartu duela frogatu beharra dagoenik.

Baliteke Leninek Teoriari emandako garrantziaren arrazoirik garbiena Teoriaren aldetik eginiko lan eskerga izatea, bera izan baitzen filosofia materialistaren ikusmoldetik abiatuz, Engelsen garaitik bere garairaino gertatu ziren zientziazko aurrerapen guztiak sintetizatzean eta Marxismoaren aldekoen artean hazitako joera antimaterialistak kritikatzean zetzan lan itzelaz arduratu zena. “Edozein aurrerapenek, materialismoa formaz aldatzera behartzen du” zioen Engelsek. Jakina da, hain juxtu Lenin izan zela Materialismoa eta enpirokritizismoa liburuan bere garaiko aurrerapenekiko lan hau bete zuena. Eta jakina, Plekhanov, Leninen “axolagabekeri filosofikoaren” kontura hainbeste barre egiten zuena, liburu honetan planteatzen ziren auziez ez zen sekula ere serioski mintzatu.

 

2) Bat-batekotasunaren “Teoriari” kritika, edo mugimenduaren abangoardiaren papera: Bat-batekotasunaren “teoria” oportunismoaren Teoria da, langile mugimenduaren bat-batekotasunarekiko menpekotasunaren teoria; langile klasearen abangoardiaren, hots, langile klasearen Alderdiaren zuzendaritza lanen ukazioaren teoria da.

            Bat-batekotasunaren menpe egotera daraman Teoria langile mugimenduaren izate iraultzailearen aurkako teoria da, langile mugimendua Kapitalismoaren oinarrien aurkako borrokara eramaten duen norabidearen eragozten duen Teoria da, langile mugimendua aldarrikapen “posibleak” edota “Kapitalismoarentzat onargarriak” direnak eskatzearen bidera mugatzen duen Teoria, hau da, “erresistentzia txikienaren” alde egiten duen Teoria da. Bat-batekotasunaren Teoria tradeunionismoaren (sindikalismo erreformista) ideologian kokatzen da.

Berezko Teoria hau, langile mugimenduak izate iraunkor eta kontziente bat bereganatzearen aurkakoa, Alderdia langile klasearen aitzinean kokatzearen aurkakoa, Alderdiak masak kontzientziatzearen aurkakoa, Alderdia eta masen arteko harreman estuaren aurkakoa da, hau da, mugimenduaren elementu kontzienteenek hau zuzentzearen aurkakoa da, Alderdia bat-batekotasunaren norabidea jarraitzearen eta azken honen atzean kokatzearen aldekoa da. Bat-batekotasunaren teoriak langile mugimenduaren kontzientziadun sektorea ez du behar bezala baloratzen, teoria hori “gertaeren atzetik ibiltzearen” ideologia da, hitz batean esateko, oportunismo ororen oinarrian dagoena.

 Praktikan, lehen Errusiar Iraultza gertatu aurretik azaldu zen Teoria honek, bere aldekoak, “ekonomizistak” deituak izan zirenak, Errusian langile alderdi independente baten aurka egotera eraman zituen, tsarismoa suntsitzearen aldeko langileen borroka iraultzailea ukatzera eraman zituen, politika tradeunionistaren alde egotera eraman zituen, eta azkenik, langile mugimendua burgesia liberalaren eskuetan uztearen alde agertzera eraman zituen.

Iskra aldizkari zaharraren borrokak eta Leninek bere Zer Egin? liburuan “segidismoaren” aurka eginiko kritika bikainak, “ekonomizismoa” garaitzeaz gain errusiar langile klasearen benetako mugimendu iraultzaile baten oinarriak ezarri zituzten.

           

Borroka hau izango ez balitz, ezin izango zitekeen Errusian langile Alderdi bat sortu, eta honek ezingo izan zuen Iraultzan zuzendaritza paper bat izan.

Baina berezkotasunarekiko menpekotasunaren Teoria ez da Errusian soilik ematen. Teoria hau, ñabardura ezberdinekin bada ere, II Internazionaleko alderdi guztietan aurkitzen da, salbuespenik gabe. “Ekoizpen indarren” teoriaz ari naiz, II Internazionalak arrunt egin duen teoriaz, dena justifikatzeko eta denak baketzeko balio duen teoriaz; gertakariak gogorarazi eta mundu guztia gertakari hauetaz gogaitua dagoenean gertakariok azaldu, eta hori bakarrik eginaz asebete egiten den Teoriaz. Marxek teoria materialista ez zela mundua azaltzera mugatu behar, berau aldatu egin behar zuela esan zuen. Baina Kautsky eta enparauak ez dira honetaz jabetzen eta nahiago dute Marxen esaldiaren erdian,  lehenengo zatiaz haratago joan gabe gelditzea. 

 

 Hona “Teoria” honen erabileretako bat. Guda inperialistaren aurretik, II Internazionaleko alderdiek, inperialistek gudari hasera ematen bazioten “gerra gerraren aurka!” oihukatuz erantzungo zietela agindu zuten. Guda hastekotan zenean, alderdi hoiek “gerra gerraren aurka!” kontsigna kutxan gorde eta guztiz aurkakoa zen kontsigna bat atera zuten: “gerra Nazio inperialistaren izenean!!!”. Kontsigna aldaketa honek, langileen artean milioika biktima eragin zituen. Eta hara non, II Internazionaleko alderdien ustetan inork ez omen zuen horren errurik, inork ere ez omen zion langile klaseari traiziorik egin, noski ezetz, diote; eurek diotenez, gertatzekoa zena baizik ez zen omen gertatu. Lehenik, Internazionala “bakea egiteko tresna bat eta ez gerran erabiltzekoa” dela diote, eta bigarrenik, “ekoizpen indarren” garapen mailak ez omen zuela beste ezertarako ematen. “Ekoizpen indarrena” da “erru” guztia; honela azaltzen du Kautskyk “ekoizpen indarren teoria”. Eta bere ustetan, “teoria” honi baiezkoa ematen ez diona, ez da marxista. Non gelditzen da Alderdiaren lana? Non Alderdiak mugimenduan izan behar duen garrantzia? Zer egin dezake alderdi batek, ustez hain indartsua den “ekoizpen indarren maila” bezalako faktore boteretsu baten aurrean?

Eta honen moduan, Marxismoaren aizuntzeen, endakatzeen, ustzeltzeen eredu pila eman ditzazkegu.

Eta ez dut uste frogatu beharra dagoenik “Marxismo” desitxuratu hau, oportunismoaren miseriak estaltzeko bakarrik balio duen “marxismo” hau, Leninek lehen errusiar iraultzaren aurretik bere aurka borrokatu zuen “ekonomizismoaren” europar aldaera besterik ez dela.

Uste dut sobera frogatua dagoela Mendebaldean benetako alderdi iraultzaileak sor daitezen, teoriari egindako iruzur hauek garaitzea ezinbestekoa dela.

 

3) Iraultza Proletarioaren Teoria. Iraultza Proletarioaren Teoria leninista oinarrizko hiru tesietatik abiatzen da.

Lehen tesia: Kapital finantzariak Herri kapitalista aurreratuetan erabateko nagusitasuna lortzen du. Balio-letren plazaratzea ematen da, kapital finantzariaren zabalkunderako eragiketa oinarrizko gisa. Inperialismoaren oinarrizko eragiketa gisa Kapitalak lehengaien jatorrizko lurraldeetara esportatzen dira eta Kapitalismo finantzariaren ondorio gisa Oligarkia finantzariak erabateko boterea lortzen du. Guzti honek, Kapitalismo Monopolistaren bizkarroi papera agerian jartzen du, trust eta korporazio kapitalisten nagusitasuna ehun aldiz lazgarriago egiten du, langile klaseak Kapitalismoaren oinarrien aurkako duen amorrua areagotzen du eta masei langile iraultza euren salbazio bakarra dela erakusten die. (Ikus, Inperialismoa, kapitalismoaren maila gorena; Vladimir Lenin)

            
Beraz lehen ondorioa atera dezakegu: Herri kapitalistetan, krisi iraultzailea larriagotu egiten da; barne egoeran, “metropolietako” langile frontean, eztanda iraultzailea erraztu dezaketen elementuak ugaldu egiten dira.

Bigarren tesia: Kolonietara eta azpiratutako Herrietara Kapitala uharka esportatzeak, “eragin eremu” eta nagusitasun mota ezberdinak planetaren azalera osoa estali arte zabaltzeak, Kapitalismoa mundu mailako finantza-esklabizatze sistema bat bihurtzeak eta Lurreko populazioaren gehiengo ikaragarri bat Herri “aurreratu” gutxi batek kolonialki esplotatzeak; alde batetik ekonomia nazional ezberdinak eta nazioen lurralde ezberdinak mundu-ekonomia deitzen den kate batetako katebegi bihurtu ditu, eta beste alde batetik, munduko populazioa alde bitan banandu du: koloniak eta Herri menderatu zabalak esplotatu eta azpiratzen dituzten Herri kapitalista “aurreratuetako” multzotxo batetan eta Inperialismoaren kateak apurtzeko borrokatzen duten kolonia eta azpiratutako Herrien gehiengo zabalean. (Ikus Lenin, Inperialismoa kapitalismoaren maila gorena)

Hemendik bigarren ondorio bat ateratzen dugu: kolonietako krisi iraultzailearen gordintzea. Kanpo frontean, kolonietan, Inperialismoaren kontrako haserrea areagotzea.

Hirugarren tesia: Kolonien eta “influentzia eremuen” jabetzak, Kapitalismoaren garapen ez-parekoari loturik, munduaren banaketa berri bat lortzeko, koloniak eta “influentzia eremuak” gorde nahiko dituztenen eta euren “zatia” nahi duten potentzien arteko borroka gogorra piztea dakar. Honek, “oreka” berriak ezartzeko helburuarekin, gerra inperialistak saihestezin bihurtzen ditu hirugarren frontea, hots, fronte interkapitalista indartuz, hau da, Inperialismoaren aurka aurreko bi fronteak –fronte proletario iraultzailea eta koloniak askatzeko frontea- uztartuz.

Hona hirugarren ondorioa: Inperialismoaren baitan gerra inperialistak saihestezinak direla, Europako langile Iraultzaren eta Ekialdeko herrien askapen iraultzaren arteko koalizioaren sorrera saihestezina den bezalaxe, emaitza Inperialismoaren mundu mailako frontearen aurka, iraultzaren mundu mailako frontea sortzea izaki.

Leninek, hiru ondoriok, ondorio bakar batetan laburtzen ditu: “Inperialismoa iraultza sozialistaren bezpera da”. 

Honen bidez, Iraultza Proletarioa aztertzeko modu bera ere aldatu egiten da; Iraultzaren ezaugarriak, bere zabalera, sakontasuna eta eragina aldatzen diren bezalaxe.

Lehen, Iraultza Proletarioa gertatzeko baldintzen analisia Herri bakoitzeko egoera ekonomikoa aztertzetik abiatzen zen. Gaur egun, hori ez da nahikoa. Eta ez da nahikoa, orain, Herri guztien egoera ekonomiko globala aztertu behar delako, mundu mailako ekonomia aztertu behar delako, Nazioek eta ekonomia nazionalek subjektu autonomo izateari utzi diotelako eta mundu-ekonomia deitutako kate bereko katebegiak bihurtu direlako, kapitalismo “zibilizatu” zaharraren tokian Inperialismoa dugulako eta inperialismoa zer den badakigulako: Herri kapitalista “aurreratu” batzuen aldetik, munduko populazio gehienaren finantz-esklabutza eta zapalkuntza koloniala.

Lehen, Herri ezberdinetan, edo hobeki esanda, Herri garatu baten edo bestean Iraultza Proletarioa gerta zedin baldintzarik ote zegoen ikertzen zen. Gaur egun, horrek ere ez du balio. Gaur egun mundu-ekonomiaren Sistema Inperialista osoan Iraultza Proletarioa emateko baldintzarik ote den ikertu behar da, sistema hau osotasun bakar bat bezala hartuz. Sistema honetan garapen industrial eskasa duten Herrialde batzuk egoteak, jada ez du Iraultza Proletarioa emateko oztopo gaindiezin bat suposatzen sistema hau bere osotasunean Iraultzarako heldua badago, edo hobeki esanda heldua dagoelako.

Lehen, Herri honetako edota hartako Iraultza Proletarioaz subjektu autonomo gisa mintzatzen zen; bere arerioari, Kapitalaren fronte nazionalari kontrajartzen zitzaiolarik. Gaur egun hori ere ez da nahikoa. Izan ere, gaur egun, mundu-mailako Iraultza Proletarioaz mintzatu behar gara, Kapitalismoaren fronte nazional guztiak Inperialismoaren mundu mailako frontea deitzen den kate baten katebegiak direlako, eta fronte honen aurka Herri guztietako mugimendu iraultzaileen fronte orokora kontrajarri behar zaiolako.

Lehen, Iraultza Proletarioa, Herri horretako barne garapenaren emaitza bezala ikusten zen. Baina gaur egun, horrek ere ez du balio. Izan ere, gaur egun, Iraultza Proletarioa mundu mailako Sistema Inperialistaren kontraesanen garapenaren emaitza bezala ikusi behar dugu, Herri honetan edo hartan mundu mailako fronte inperialistaren katebegi baten apurketa bezala.

Non hasiko da Iraultza? Nondik hautsiko da Kapitalismoaren katea? Zein Herritan?

Erantzun zaharren arabera Kapitalismoa gehien garatu den herrialdean, Langileria gehiengoa den Herrialdean, kultura mailarik handiena dagoenean edota demokrazia mailarik handiena dagoenean. 

Langile Iraultzaren Teoria leninistaren arabera, aurreko erantzuna okerra da: ez da beharrezkoa Herri horretako industria denetan garatuena izatea, adibidez. Mundu mailako Kapitalismoaren frontea Inperialismoaren katearen katebegi ahulenetik puskatuko da, Iraultza Proletarioa Inperialismoaren katearen hausturaren emaitza delako; eta balitekeelako Iraultza hasi duen Herria, Inperialismoaren katea apurtu duen Herria, Kapitalismoan garatuena ez izatea, Iraultza hasi ez duten beste Herri batzuek baino garapen kapitalista txikiagoa izatea.

1917an, Inperialismoaren mundu mailako frontearen katebegirik ahulena Errusia izan zen. Eta bertan hasi zen Langile Iraultza, katea hautsiz. Zergatik? Errusian Iraultza herrikoi handi bat abian zelako eta Iraultza honen buruan Proletalgo iraultzailea ari zelako, urteetan eta urteetan lurjabeek esplotatu zituzten milioika eta milioika baserritar bidaide garrantzitsu bezala izanik. Errusian, Iraultzaren aurkako Inperialismoaren ordezkaria tsarismoa bezalako erregimen nazkagarri bat zelako, moral aldetik batere sinesgarritasunik ez zuena eta gainera populazio osoak gorrotatzen zuena. Horregatik, Errusian kate inperialista beste Herri batzuetan baino ahulagoa izan zen, nahiz eta beste Herri hauek, Frantziak, Alemaniak, Ingalaterrak edota Estatu Batuek kasu, garapen kapitalista handiagoa izan.

Eta non hautsiko da katea hurrengoan? Berriz ere, ahulen den tokian. Adibidez, Indian puska daiteke. Zergatik? Indian Proletalgo gazte, borrokalari eta iraultzaile bat dagoelako, bere alboan askapen nazionalerako mugimendua bezalako lagun indartsu eta garrantzitsu bat duelarik. Eta Indian, Iraultzaren aurrean dagoena, batere sinesgarritasun moralik gabeko eta Indiako masa zapaldu eta esplotatuek gorrotatutako Inperialismo arrotz bat delako.

Baina baliteke baita ere Inperialismoaren katea Alemanian puskatzea. Zergatik? Indian eragiten duten faktoreak Alemanian ere eragiten hasi direlako. Eta Alemania eta Indiaren arteko garapen maila aldeak, Alemaniako Iraultzaren garapenean eta amaieran bere marka utzi behar duelako.

Horretxegatik honela mintzatzen da Lenin:

            “Mendebaldeko Europako Herrialde kapitalistek, euren Sozialismoranzko garapena bukaeraraino eramango dute... ez pixkanakako prozesu baten emaitza bezala, Sozialismoa “heltzearen” emaitza bezala; baizik eta Estatu ezberdinen arteko elkarrekiko esplotazioaren ondorio bezala, gerra inperialistako garaituen arteko lehen Estatuaren esplotazioaren eta honi lotuta Ekialdeko Herrien esplotazioaren bidez. Bestalde, Ekialde osoa mugimendu iraultzaileari batu zaio, batez ere gerra inperialista honi esker, honek mundu mailako mugimendu iraultzailerantz bultzatu baitu”.

Laburbilduz: arau orokor bezala, kate inperialista ahulen den tokitik puskatuko da, eta ez garapen maila handiena dagoen Herrian, edota langile eta nekazariek populazioaren ehuneko hainbat osatzen duten herrian, eta abar.

Horregatik, Herri bateko populazioarekiko langileek ehuneko zenbat osatzen duten jakiteko kalkuluek Iraultza Proletarioaren afera azaltzeko garrantzia galdu dute, nahiz eta II Internazionaleko liderrek, Inperialismoa ulertu ez dutenek eta Iraultzari mamu beltzari baino beldur handiagoa diotenek, garrantzi itzel hori ematen saiatu.

Gainera, II Internazionaleko buruek esaten zutenez (eta esaten jarraitzen dutenez), Iraultza demokratiko-burgesaren eta Iraultza Sozialistaren artean “Txinako harresiaren” adinako distantzia zabaltzen da; beraz, bata eta bestea gertatu artean denbora luzea iragan behar omen da, non Burgesiak, boterean dagoelarik, Kapitalismoa garatzen duen eta langileek, “Kapitalismoaren kontrako borroka erabakigarria” prestatzeko indarrak metatu eta baldintzak eman arte itxaron behar omen duten. Orokorrean, tarte honek hamarkadak eta hamarkadak iraun behar omen ditu, gehiago ez bada. Ez dut uste frogatzeke dagoenik, “Txinako harresiaz” hitz egiten duen “Teoria” hau burgesiak bere kontrairaultza gosea estaltzeko erabiltzen duen hitz politez betetako oinarri zientifikorik gabeko iruzur bat dela. Eta ez dut uste ere, garai hauetan, Inperialismoa gerraz eta borrokaldiz josia dagoenean, “Iraultza Sozialistaren aurre-egoeran” dagoenean, Kapitalismo “gorakorra” “azken-hatsetako kapitalismoaz” (Lenin) ordezkatua izan denean, mugimendu iraultzaileak Herri guztietan aurrera egiten duenean, Inperialismoa salbuespenik gabe indar atzerakoi guztiekin batzen denean (tsarismoa eta joputza barne), munduko indar iraultzaile guztiak, Mendebaldeko mugimendu proletario iraultzailetik hasita Ekialdeko askapen nazionaleko mugimenduan bukatuta elkartzera behartuz, Iraultzak feudalkeria eta joputza suntsitzeko Inperialismoaren aurka nahitaez borrokatu behar duen garai honetan; gutxi-gora-behera garatuta dagoen Herrialde batean, Iraultza demokratiko-burgesa, Iraultza Sozialista bihurtu behar dela esan beharra dagoenik. Horregatik, Leninek, 1905ean, Errusiako lehen Iraultza baino pixka bat aurretik idatzia izan zen bere Sozialdemokrazia iraultzailearen bi taktikak liburuan; bi Iraultzak osotasun bakar baten zati bezala aurkezten ditu, kate bereko bi katebegi izango balira bezala, Errusiar Iraultzak burutu behar duen lan handiaren parte izango balira bezala.

“Proletalgoak, nekazari masak bereganatuz, iraultza demokratikoa aurrera eraman behar du, autokraziaren erresistentzia indarrez suntsitzeko eta burgesiaren ezegonkortasuna geldiarazteko. Proletalgoak, populazioaren elementu erdi-proletarioak bereganatuz, iraultza sozialista aurrera eraman behar du, burgesiaren erresistentzia indarrez txikitzeko eta nekazalgoaren eta burgesia ttipiaren ezegonkortasuna geldiarazteko. Horiexek dira proletalgoaren gaur egungo betebeharrak, Iskra berriaren aldekoek euren iraultzaren garrantziari buruzko ebazpen eta argudio guztietan hain modu kamutsean ulertzen dutenak.” 

           

Eta ez ditut orain Leninen beste lan batzuk aipatuko, non Bi taktikak liburuan baino argitasun handiagoz azaltzen den Iraultzaren Teoria leninistaren zimentarri gisa Iraultza Burgesa Iraultza Proletario bihurtzeko modua.

 Burkide batzuen arabera, Leninek ez zuen ideia hau 1916ra arte ulertu; eta ordura arte, Errusiar Iraultza testuinguru burges batean mantenduko zela eta boterea proletalgoaren eta nekazalgoaren diktaduraren eskuetatik Burgesiaren diktaduraren eskuetara, ez Proletalgoaren eskuetara, pasatuko zela uste omen zuen. Burkide horien arabera, tesi hau, prentsa komunistan ere noizbait azaldu izan da. Iritzi hau guztiz okerra dela eta errealitatearekin zerikusirik ez duela esan beharrean aurkitzen naiz.

Adibidez, Leninek Alderdiaren III Biltzar Nagusian egindako hitzaldi ezaguna gogoratu dezaket, non Langileriaren eta Nekazalgoaren diktadura, hots, Iraultza Demokratikoa, ez zela “ordenazko antolakuntza”, “gerrarako antolakuntza” baizik; adierazi zuen. 

            Leninek behin-behineko gobernuaz idatziriko idatzitako artikulu ezagunetara jo dezaket, non Errusiar Iraultzaren garapena deskribatuz, Alderdiari betebehar hau planteatzen dion: “Errusiar Iraultza ez dadila hilabete batzuetako mugimendua izan, urte askotarako mugimendua baizik, eta ez dadila muga boterea dutenengandik hobekuntza batzuk lortzera, baizik eta botere honen suntsipen osoa lortzera bideratu dadila”; eta oraindik ikuspegi hau gehiago garatuz eta Europako Iraultzarekin lotuz, hauxe esaten zuenean:

“Eta hau lortuz gero, orduan... orduan, iraultzaren su eta garrek Europa erreko dute, eta langile europarra, burges erreakzioaz nazkaturik, altxatu eginen da eta “gauzak nola egiten diren” erakutsiko digu; orduan, Europako bultzada iraultzaileak Errusia joko du eta urte batzuetarako Iraultza izango zena, hamarkadetan eta hamarkadetan luzatuko da”. 

Leninek 1915ean idatziriko artikulu ezagun batetara jo dezaket, non honela mintzo den:

“Proletalgoa, boterea lortzeko borrokan, Errepublikaren aldeko borrokan, lurren desjabetzearen aldeko borrokan... “masa herrikoi ez proletarioak” Errusia burgesa Inperialismo militar-feudaletik (hau da, tsarismotik) askatzeko borrokara batu daitezen gogor borrokatzen ari da. Eta proletalgoa berehala baliatuko da askapen honetaz, ez nekazari aberatsak nekazal langileen aurka laguntzeko, baizik eta europar langileekin batera Iraultza Sozialista eramateko”.

            Eta azkenik, Leninen Iraultza proletarioa eta Kautsky damutua liburuxkako pasarte ezagun batetara jo dezaket, non arestian aipatutako Bi taktika liburuko Iraultzaren garrantziari buruzko pasarte bat gogoratuz, ondorio hauetara heltzen den:

            “Guk esan bezala gertatu da. Iraultzaren jazoerak gure planteamendua zuzena zela egiaztatu du. Hasieran, nekazari “guztiekin” batera monarkiaren aurka, lurjabe guztien aurka, ertarokeriaren aurka (eta honaino iraultza burgesa, iraultza demokratiko-burgesa bakarrik ari da gertatzen). Ondoren, nekazari txiroekin batera, semiproletalgoarekin batera, esplotatu guztiekin batera kapitalismoaren aurka; adibidez nekazalguneko aberatsen, kulaken eta espekulatzaileen aurka; iraultza, iraultza sozialista bihurtuz. Bi iraultzen artean Txinako harresi artifizial bat zutitu nahia, bi iraultzak langileriaren prestakuntza maila eta nekazalgo esplotatuarekin duen harremana ez den beste zerbaitez banatzea; marxismoa manipulatzea, berau eskastea edo marxismoaren tokian liberalismoa jartzea da.” 

Honekin nahikoa dela uste dut.

Ongi da, esanen digute batzuek; “baina orduan zergatik zegoen Lenin “(etengabeko) iraultza iraunkorraren” teoriaren aurka?” galdetuko dute.

Leninek, nekazalgoaren indar iraultzaile osoa, bere energia iraultzaile osoa tsarismoa suntsitzeko eta Iraultza Proletariorantz abiatzeko “azken tantaraino erabili” nahi duelako; “Iraultza iraunkorraren” aldekoek aldiz, nekazalgoak Errusiar Iraultzan duen papera ulertzen ez dutenez, nekazalgoaren energia iraultzailearen indarra mespretxatzen dute, nekazariak bereganatzeko proletalgoaren gaitasuna mespretxatzen dute, eta modu horretan nekazariak Burgesiaren eraginpetik aska daitezen eta Langileriarekin parez-pare jar daitezen zailtzen dute.

Leninek boterea Langileriaren eskuetara igarotzea Iraultzaren helburu gisa ulertzen zuelako, eta Iraultza iraunkorraren aldekoek ordea, proletalgoaren boteretik hasi nahi dute eta ez dute kontutan hartzen ez joputza erregimenak lur azpian bizirauteko duen gaitasuna, ez Nekazalgoaren energia iraultzailea. Beraz, ez dute ulertzen politika horrek nekazariak Proletalgoaren eraginpean jartzeko bidean oztopo bat suposatzen duela.

Beraz, Lenin ez dago “Iraultza iraunkorraren” aurka bere etengabekotasuna dela eta, Leninek berak iraultza etengabea dela ezartzen baitu. Lenin “Iraultza iraunkorraren” aldekoen aurka dago Proletalgoaren erreserba garrantzitsuena osatzen duten nekazarien garrantzia kontutan hartzen ez dutelako eta Proletalgoaren nagusitasunaren ideia ulertzen ez dutelako.

Ezin daiteke esan “Iraultza iraunkorraren” ideia berria denik. Aipatu zuen lehena Marx izan zen, XIX. mendeko 40. hamarkadaren amaieran, bere Liga Komunistari bidalitako Mezuan (1850). Hemendik atera zuten gure “iraunkorrek” etengabeko iraultzaren ideia. Baina gure “iraunkorrek” ideia hau hartzerakoan pixka bat eraldatu egin zutela, eta eraldatzerakoan, politikarako zuen erabilera guztia kenduz “hondatu” egin zutela esan beharra dago. Leninen jakituriazko jarduna beharrezkoa izan zen huts hau konpontzeko eta beraz Marxek ezarririko Etengabeko Iraultzaren Teoria modu garbian hartzeko, horrela, Teoria leninistaren zimentarrietako bat bihurtu zelarik.

Hau da Marxek bere Mezuan, lortu behar ziren aldarrikapen iraultzaile-demokratiko batzuk zerrendan jarri eta komunistak hauek lortzera deitu ostean, Iraultza (iraunkor) etengabeari buruz dioena:

“Burges-ttipiek Iraultzari amaia zenbat eta azkarren, asko jota aurrean aipatutako aldarrikapenak lortu eta gero jarri nahi dioten bitartean, gure lana jabedunen klaseen nagusitasuna bukatu den arte, Proletalgoak Estatuaren boterea hartu arte, proletarioen elkartasuna ez Herri batean bakarrik, baizik eta munduko Herri nagusi guztietan garatu arte Iraultza iraunkorra burutzea da, proletarioen arteko konpetentzia desagertu eta ekoizpen indar garrantzitsuenak proletalgoaren eskuetan gera daitezen arte”. 

            Beste hitz batzuekin esanda:

a) Marxek ez zuen proposatzen, gaur egungo errusiar “iraunkorrek” dioten bezala, XIX. mendeko 50. hamarkadan Iraultza botere proletariotik hasterik.

b) Marxek proposatzen zuena, Iraultza, Burgesiaren frakzio bat bestearen atzetik uzkailiz, boterea Proletalgoaren eskuetara igarotzearen helmugara iristea zen; eta Proletalgoa behin boterean jarritakoan, beste Herrietan Iraultza piztea. Leninek gure Iraultzan zehar, Inperialismoaren baldintzen peko Iraultza Proletarioaren bere Teoria aplikatuz praktikan jarritakoa, hemen azaldutakoarekin bat dator.

Beraz, gure “iraunkorrek” ez zuten soilik Nekazalgoak errusiar Iraultzan zuen indar iraultzailea eta Nekazalgoa bereganatzeko Proletalgoaren gaitasuna mespretxatzen, baizik eta horrez gain, Marxek ezarriko Iraultza “iraunkorrari” buruzko teoria eraldatu (eskastu) egin zuten, praktikan bere erabilera ezinezkoa eginez.

Horregatik, Leninek “iraunkorren” Teoriaz trufa egiten zuen, ironiaz, “originala” eta “bikaina” zela esanez eta bizitzak teoria honi batere jaramonik egin gabe nolatan hamar urte zeramatzala itaunduz. (Leninen artikulua 1915ekoa da, “iraunkorren” teoria agertu baino hamar urte geroagokoa.)

 Horregatik Leninek Teoria hau erdi-mentxebikea zela esaten zuen, “boltxebikeengandik botere politikoa eskuratzeko langileen borroka iraultzaile tinkoa, eta mentxebikeengandik nekazalgoaren paperaren ukazioa hartzen zuelako”. (Leninek idatziriko artikulua, Iraultzaren bi ildoei buruz)

           

Hau da Leninek Iraultza demokratiko-burgesa Iraultza Proletario bihurtzeari buruz, Iraultza Proletalgoari berehala ekiteko Iraultza Burgesaz “baliatzeari” buruz pentsatzen zuena.

Gainera, lehen uste zenaren arabera, ezinezkoa zen Iraultza  Herri bakar baten gailentzea; Herri aurreratu guztietako edo behintzat Herri aurreratu gehienetako proletarioek era berean kolpatu behar zuten uste zen. Gaur egun, ikuspegi hau ez dator errealitatearekin bat. Gaur egun, Iraultzak Herrialde bakar batean garaipena lortzearen aukera kontutan izan behar da. Inperialismoaren baitan Herri kapitalisten garapen ez-parekoak, Inperialismoaren barnean guda saihestezinetara eraman ditzaketen hondamendizko kontraesanen garapenak eta mundu guztiko mugimendu iraultzaileak; horiek guztiek Iraultza Proletarioaren garaipena Herri batean posible egiteaz gain, beharrezko ere egiten dute. Errusiako Iraultzaren historia honen froga da. Burgesia uzkail daiteke, bakarrik horretarako ezinbesteko baldintza batzuk ematen baldin badira, hauek eman gabe, Proletalgoak boterea hartzeaz pentsatu ere ezin dezakeelarik.

Hau da Leninek baldintza hauetaz dioena, bere Ezkerkeria, komunismoaren haurtzaroko gaixotasuna liburuan:

“Honetan datza munduko Iraultza guztiek eta batez ere XX. mendeko hiru errusiar Iraultzek baieztatu duten Iraultzaren oinarrizko legea: Iraultza emateko ez da nahikoa langileek eta masa zapaldu eta esplotatuek euren esplotazioa baldintzetan bizitzea ezinezkoa denaren kontzientzia hartzea eta aldaketak eskatzea; Iraultza emateko beharrezkoa da ere bai, esplotatu egiten dutenek eta zapaltzaileek, ordura arte bizi izan diren eta gobernatu izan duten moduan bizitzen eta gobernatzen jarraitzea ezinezkoa izatea. “Behekoek” horrela bizitzen jarraitu nahi ez dutenean eta “goikoek” lehen bezala bizitzen jarraitu ezin dutenean, orduan soilik eman daiteke Iraultza. Beste hitz batzuetan honela esan dezakegu egia hau: zapaltzaileen eta zapalduengan eragina izango duen krisi nazional orokor bat gertatu ezean Iraultza ezinezkoa da. Beraz, Iraultza egiteko, lehenbizi langile gehienak (edo behintzat langile kontzientziatu gehienak), Iraultzaren beharraz, agian bizia sakrifikatzera eramango dituen beharraz ohar daitezen lortu behar da; eta bigarrenik, beharrezkoa da klase agintarien artean gobernu-krisi sakon bat gertatzea, masarik oharkabeenak ere politikara gerturatuko dituen krisi bat, gobernua ahulduko duen eta iraultzaileek uzkail dezaten erraztuko duen krisi bat.”

Baina Herri bakar baten burgesiaren boterea uzkailtzeak eta Langileriaren boterea ezartzeak, ez du esan nahi Sozialismoaren garaipen osoa bermaturik dagoenik. Bere boterea ezarri ostean eta berarengana nekazal masak gerturatu ostean, garaipena lortu duen Herriko Langileriak Sozialismoa eraikitzeari ekin behar dio. Baina honek, Proletalgoak Sozialismoaren garaipen osoa lortu duela eta Herri horretako indarrekin soilik Sozialismoa erabat sendotu eta Kapitalismoaren berrezarkuntza betiko ekidin duela esan nahi al du akaso? Ez, horretarako beharrezkoa da Proletalgoaren garaipena gutxienez Herri batzuetan ematea. Horregatik, garaipena lortu duen Iraultzarentzat, Herri batean baino gehiagotan Iraultza garatzea eta laguntzea beharrezkoa da. Horregatik, Iraultza irabazlea ezin daiteke subjektu autonomo bezala hartu, laguntza bat bezala baizik, beste Herrialdeetan Iraultzaren garaipena lagunduko duen tresna bat bezala baizik.

Leninek labur-labur azaldu zuen hau: Iraultza irabazlearen betebeharra “Herri batean, Herri guztietan Iraultza laguntzeko, garatzeko eta pizteko ahalik eta gehien egitea” zela esan zuenean.

Hauek dira, modu orokorrean esanda, Iraultza Proletarioaren Teoria leninistaren ezaugarri nagusiak.

 

^[