CHE
TRIKONTINENTALARI
MEZUA
Hau da Ernesto Guevara
De la Sernak, CHE jendaurrean argitaratu zuèn azken mezua, jadanik Boliviako
oihan eta mendietan borroka armatuan ari zela. 1967ko apirilaren 16an publikatu
zen, eta ordurako ELNk eginak zituen beren lehen ekintzak eta jasanak zituen
lehendabiziko bajak. Sei hilabete latz eta gogor zituen aitzinean, urriaren 9an
preso eta zauriturik zegoela, hotz-hotzean asasinatua izan zen arte.
Inperialismo yankiak hil zuen basaki, Boliviako militar mertzenario eta
faxisten eskutik. Krimen hori ez dugu sekulan ahantziko!
Garrantzi historikoa
duen dokumentua da hau, jakina, bainan haratago ere, gaurkotasun izugarria duen
agiri baten aitzinean gara. Esaldi bakoitza gaur egungo egoeran aplikatzen ahal
da, hala Euskal Herrian nola planetako gainontzeko herrialdeetan ere. Orain ez
da Vietnam, baina bai Palestina, Afganistan, Siria, Libia, Irak, Libano ... Eta
bihar? Iran? Venezuela? Bolivia? Kuba bera? Euskal iraultzaileok arreta handiz
irakurri beharreko idazkia da, eta sakonki estudiatu beharrekoa. XX. mendeko
militante komunista iraultzailerik miresgarrienetako bat dugu CHE. XXI. mendeko
iraultzaile zela erran zioten behin, eta gure eredu dela ozenki eta argiro
diogu lau haizetara: CHEren praxi komunista iraultzailea da gure ipar izar
gorria, bere praktika eta bere gogoeta teoriko miresgarriak, berriki bere sakon
eta zabal osoan ezagutzen ari garenak.
Guk hemen gure ustez
esaldirik garrantzitsuenak agertuko ditugu, testua sobera luzea baita.
Jatorrizko bertsioa Espainolez dago eta aise eskuratzen ahal da: “Ernesto
Guevara, CHE: Textos revolucionarios, Txalaparta argitaletxea, Tafalla, 1997”.
Frantsesezko itzulpena ere bada: marxist.org weborrian. Jakina, bertan
jatorrizko testua, Espainolez, baduzue, bai eta Ingelesezko bertsioa eta bertze
hizkuntza aunitzetan. Azpimarrak, bistan da, gureak dira.
MUNDUKO
HERRIEI MEZUA TRIKONTINENTALAREN BIDEZ
Bi, hiru .. Vietnam
asko sortzea,
hori da kontsigna!
“Labeen ordua da,
eta
argia, besterik ez da ikusiko”
José
Martí
"Hogeita bat urte bete
dira azken mundu gatazka bukatu zenetik eta argitalpen desberdinetan, hizkuntza
pilo batean, Japoniako derrotan sinbolizatzen den gertaera ospatzen dute. Itxurazko optimismo giro bat dago
mundua banatzen den sektore askotarikoetan.
Hogeita bat urte Mundu
Gerrarik gabe, zifra oso altua dirudi, gatazka maximoen garai hauetan, talka
bortitz eta bat-bateko aldaketen denboretan. Baina, denok haren alde
borrokatzeko prest agertzen garen bake
horren emaitzak aztertu gabe (miseria, degradazioa, munduko sektore izugarrien
esplotazio gero eta handiagoa) badago
galdetzerik ea bake hori erreala ote den.
Ez dira ohar hauen
intentzioa Japonia errenditu zenetik gertatu diren gatazka lokal ezberdinak, ez
da gure eginkizuna, ezta ere, ustezko
bakearen urte hauetan agitu diren borroka zibilen zenbatze ugari eta
hazkorra egitea. Aski bekigu adibidetzat jartzea, gehiegizko optimismoaren aurka, Korea eta Vietnamgo gerrak.”
(...)
“Bada errealitate
triste bat: Vietnam, mundu oso baten garaipen nahi eta esperantzak ordezkatzen
dituen nazio hori, tragikoki
bakar-bakarrik dago. Herri honek ipar amerikarren tekniken oldarraldiak
jasan behar ditu, bara-barra Hegoaldean, defentsa ahalmen zenbaitekin
Iparraldean, baina beti bakar-bakarrik.
Mundu progresistaren
elkartasuna Vietnamgo Herriarekin, zirko erromatarreko gladiadoreentzat, plebearen
adore ematea zèn ironia garratza bezalakoa da. Kontua ez da erasotuari arrakastak opa izatea, baizik eta bere patu
berbera hartzea; garaipenera ala heriotzara laguntzea.
Vietnamdarren bakardadea aztertzen dugunean,
Humanitatearen une ilogiko honen angustiak harrapatzen gaitu.
Inperialismo ipar
amerikarra erasoaren erruduna da; bere krimenak ikaragarriak dira eta mundu
osoan barreiatuak.
Hori badakigu,
jaun-andreok! Baina errudunak dira
baita ere, zirt edo zart egin behar
zenean, Vietnam lurralde sozialistaren
parte eraso-ezina egiteko zalantzan ibili
zirenak, arriskatuz, bai, mundu mailako gerra bat, bainan aldi
berean inperialista ipar amerikarrak erabaki bat hartzeko behartuz. Eta errudunak dira zangarte eta mespretxu gerra bat mantentzen dutenak,
arlo sozialistako bi potentzia handienen ordezkariek aspaldian hasi dutena.
Galde egin dezagun,
erantzun zintzo bat erdiesteko: Vietnam isolaturik dago, lehian diren bi
potentzien artean oreka arriskutsuak egiten, bai ala ez?
Eta zein handitasuna,
Herri honena! Zer estoizismo eta adorea, Herri honena! Eta zer lezioa munduarentzat,
borroka honek dakarrena!”
(...)
“Eta guri, munduko Herri esplotatuok, zein da dagokigun papera? Hiru kontinentetako Herriek ikusten eta ikasten
dute beren lezioa Vietnamen. Zeren eta gerraren
mehatxuarekin inperialistek xantaia egiten diote Humanitateari. Gerraren
beldur ez izatea, hori da erantzun zuzena. Gogor eta etengabe erasotzea gatazka gune bakoitzean, hori da
Herrien taktika orokorra izan behar duena.
Baina sufritzen dugun bake miserable hau
hautsi ez den lekuetan, zein izanen da gure lana? Geure burua askatzea edozein preziotan.”
(...)
“Ez dago aldaketa
gehiagorik egiteko: iraultza sozialista
ala iraultzaren karikatura.”
(...)
“Garrantzia
iraultzailea duten gatazkak, aparatu inperialista osoa kolokan jartzen dutenak
dira.”
(...)
“Azken finean, kontuan
hartu behar da inperialismoa mundu
sistema bat dela, kapitalismoaren
azken etapa, eta garaitu behar
dela mundu gatazka batean. Borroka honen helburu estrategikoa
inperialismoaren suntsitzea izan behar da. Guru dagokigun parte
hartzea, munduko atzeratu eta esplotatuok, inperialismoaren sostengu baseak
eliminatzea da : gure Herri
zapalduak, zeinetatik kapitalak, lehengaiak, tekniko eta langile merkeak
erauzten dituzten, eta zeinetara esportatzen dituzten kapital berriak
-menderatze tresnak- armak eta denetariko gauzak, gu erabateko menpekotasunean
murgilduz.
Helburu estrategiko
honen xede oinarrizkoa izanen da, orduan, Herrien
benetako askapena; zeina borroka
armatuaren bidez erdietsiko baita, kasu gehienetan, eta Ameriketan, ia
ezinbertzez, iraultza sozialista
bilakatuko dena.
Inperialismoaren
suntsitzeari so egitean, bere burua identifikatu behar da, hots, Ameriketako Estatu Batuak.”
(...)
“Baina garaipen eskema
ttiki honek bere baitan baditu Herrien sakrifizio
izugarriak, gaurdanik bertatik exijitu
behar direnak, egunaren argitan, eta agian ez direnak hain mingarriak izanen,
etengabe gudua saihetsiko ez bagenu, beste batzuk gaztainak sutatik ateratzeko
esperantzan.”
(...)
“Ezin dugu etorkizuna
iragarri, bainan inoiz ez diogu tentazio
etsigarri honi amore eman behar: bere askatasuna desiratzen duen, baina borroka errefusatzen duen eta garaipena
limosna bat bezala espero duen Herri
baten gidariak izatea.”
(...)
“Gorrotoa borroka faktore bezala, etsaiari gorroto intrantsigentea, zeinak izaki humanoaren mugetatik
haratago bultzatzen duen, eta eraginkor, bortitz, selektibo eta hotz den hiltzeko
makina bilakatzen duena. Gure gudariak horrelakoak izan behar dira: gorrotorik gabeko Herriak ezin du etsai
basatia garaitu.”
(...)
“Ordua
da gure arteko diferentziak alboratzeko eta den-dena borrokaren zerbitzuan
jartzeko.”
(...)
“Nola begiratuko
genioke etorkizunari, hain argi eta
hurbil, planetako azalean bi, hiru,
Vietnam asko loratuko balira, bere heriotza
eta tragedia ikaragarrien
kuotarekin, bere eguneroko
heroismoarekin, bere inperialismoaren
aurkako kolpe etengabeekin, berak bere indarrak sakabanatzera behartuz, munduko Herrien gorroto hazkorraren
oldarraldiaren pean.
Eta denok elkartzeko gai izanen bagina,
gure kolpeak gogor eta zehatzagoak izateko, borrokan ari diren Herrien aldeko denetariko laguntza are
eraginkorragoa izan zedin, zein handia
izanen litzateke etorkizuna, eta zein hurbila!”
(...)
“Zer
inporta dira gizon edo Herri baten arrisku eta sakrifizioak, Humanitatearen
geroa jokoan dagoenean.”
(...)
“Gure jarduera guztia inperialismoaren aurkako gerra oihu bat
da, eta Herrien batasunerako aldarria,
Humanitatearen etsai handiaren kontra:
Ipar Amerikako Estatu Batuak. Heriok
harrapatzen gaituen tokian harrapatzen gaituela, ongi etorria izan bedi, beti
ere, hau, gure gerra oihu hau, aditzeko prest dagoen belarri batera iristen
bada, eta beste esku bat luzatzen bada gure armak hartzeko, eta beste gizonak
prestatzen badira dolu kantuak abesteko, metrailadoreen ta-ta-ta soinuarekin,
eta gerra eta garaipen oihu berriekin.”
1967ko
apirilaren 16an, Ernesto Guevara De la Serna, CHE.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina