Poesia gorria (2)

GABRIEL ARESTI :

HERRIAREN HARRI GORRIA

 

 Gabriel Aresti Segurola Bilbon sortu zen, 1933ko urriaren 14an. Etnozidioaren eraginez, bere gurasoek, nahiz eta jatorri baserritarrekoak izan, Euskara galdu zuten. Inguru erdaldun batean bizi bazen ere, Gabriel Aresti 12 urterekin hasi zen gure hizkuntza nazional bakarra berreskuratzen. Bederatzi urte geroago, bere lehen poema argitaratu zuen. Euskara ikasi zuen gogoz eta gogor, eta haratago ere, euskaldundu zen, Euskara Batuaren sortzailetariko bat izan zen, euskaltzain urgazlea eta Euskal Literaturan urrezko tokia erdietsi zuen. 

Blas de Otero eta Gabriel Zelaia poeta euskal herritar erdaldunak ezagutu zituen pertsonalki, eta eragin sakona izan zuten berarengan. Garaiko euskal idazle eta sortzaile guztiekin izan zen harremanetan. Itzultzaile bikaina, Literatura Unibertsaleko egile asko itzuli zituen Euskarara: T.S. Elliot, Federico García Lorca, Bocaccio, Castelao, James Joyce, Bertold Brecht, Valle-Inclán ... Goardia Zibilak, bete etxeko miaketa batean, James Joyce-ren "Ulises" nobela erraldoiaren itzulpena konfiskatu zion. Betikotz galdu zen eskuizkribua.

 

Gabriel Aresti komunista zen, eta honek Frankismoaren jazarpena erakarri zion. Bere jarrera iraultzaileengatik, burgesia basko-abertzalearen arbuio bizia jasan behar izan zuen, baita euskaldun kontserbadore eta eskuindar askoren boikota ere. Bainan Arestiren komunismoa independentea zen, ez zen alderdi baten ildo zehatz batekin lotu, nahiz eta harremanak izan orduko talde komunista eta iraultzaile guztiekin. 

Tamalez, gazte-gazte zela hil zen, 1975eko ekainaren 5ean, 41 urte zituela. Bizitza labur bainan aberats eta intentsoa izan zuen gure poetak. Bere biografia oso-osorik irakurri nahi duenak badu liburu bikaina zain: Anjel Zelaieta, "Gabriel Aresti. Biografia", Susa, 2000. Helbide honetan ere aurkituko duzue: susa-literatura.com

  

Gabriel Arestik lankidetza emankorra izan zuen Natxo de Felipe kantariarekin, eta OSKORRI taldearekin. Horregatik, hain zuzen, kantu eder (eta atzendu xamar) hau ekarri nahi dugu orriotara, komunista euskaldun eta euskaldun komunisten himnoa delakoan:

BURGOS 1970 

OSKORRIA 

Irrintzi bat entzun dugu

ezpataren aurrean

Oskorria zabaltzen da

euskaldunen lurrean.

Zeru horren pean jaso

behar dugu Herria

begien aurrean baitu

etorkizun berria.

Hara bihoan fedean

eta borondatean

bertan iraun dezan beti

egiazko pakean.

Bake hortan euskal haurrak

jaio behar dirade

etorkizunaren beldur

izan ditezen gabe. 

 

Berdin izango dituzte

eskubide osoak

kontutan eduki gabe

zein diren gurasoak.

Andre-gizonek elkarri

loturik dirauteke

haien artean bat ere

katerik egoeteke.

Lokarriak iraungo du

maitasunak bezainbat

ezkontza ez da izango

ikusgarri ezain bat.

 

Ondasunak gertatzeko

tresnak ez dira jaunen

eskuetan gozatzeko

goxokiak izanen.

Ondasunaren jabetza

izango da publiko,

Gizona ez da lan bila

eskean ibiliko.

 Fabrikak izango dira

euskal langileenak

eta solo-pinudiak

nekazariarenak.

Itsas-ontziak izango

dira marinelenak,

Euskararen harmoniak

sozial poetenak.

Eta orduan,  orain hasi den burruka luze honetan,

nork bere lekua kontzienteki 

eta responsableki hartu ondoren

oferta eta demandaren erreinua abolituko dugunean,

gizonak ez dira langosta-plato bategatik salduko,

andreak  ez dira ez gau baterako 

eta ez gau guztirako erosiko,

Euskal Herrian ez da klase sozialik izango,

eta euskaldunak zoriontsuak izango gara.

 

Gabriel Aresti