JOSU ZABALA "BASAJAUN"

 

"Bestetik askapen borroka honetan ia egunero dugu eroritako borrokalariren baten urteurrena eta kasu gehien-gehienak ia oharkabean pasatazen dira... Martxoaren 27an adibidez 16 urte bete ziren Josu Zabalaren erailketatik eta nik behintzat inon ez dut ikusi ez omenaldi eta ez gertakariaren salaketa ekimenik ere... Mintegi, Casanova eta abarrek Buesa eta beste omentzen dituzten honetan argigarria, dugun sasi-normalizazioaz eta batzuen jokaeraz!"

EKI, blogeko partaidea.

 

 

"EKI, hire aipamenak bihotz zolaraino hunkitu naik, Josu Zabala eta biok elkarrekin ibili baikinen AEKn, Iruñezar euskaltegian, hain zuzen ere. Eta ondoren erakundean, Nafarroa taldean, baina garai ezberdinetan... Eta nik ere bere urteurrena ahantzi diat! Hanka sartze hau gaur bertan zuzenduko diat... Milesker Basajaunaren oroitzapen maitagarria nigan berpizteagatik, bertze arrazoin (eta sentimendu!) handi bat borroka honetan segitzeko!"

Fermintxo

  

JOSU ZABALA SALEGIren

ASASINATZEAREN  16. URTEURRENA

IZAN ZEN MARTXOAREN 27an... 

 

 

Josu aspaldian ezagutu nuen, 1989 urte aldera, Nafarroako AEKn irakasle sartu zenean. Garai gogorrak ziren haiek, Gabriel Urralburu ustela Nafarroako lehendakaria baitzen, jaun eta jabe harroputz "sozialista", eta lapur profesionala. Ia-ia oraintxe bertan bezala... 

Nafarroako AEK subentziorik gabe utzi zuen jauntxo feudal ebasle hark,  Gobernu foralak kontrolatu nahi baitzuen gure barne funtzionamendua, batez ere gau-eskola eta euskaltegien artean ezarria geunuèn elkartasun ekonomikoaren sistema. Borroka urteak izan ziren AEKko militante guztiendako: ikasleak, irakasleak, laguntzaileak...  Jo ta ke aritu ginen, gogoz eta gogor, inolaz ere amore eman gabe. Azkenean, Gabriel Urralburu polikero profesional ustel eta sozialdemokrata hura espetxerat igorri zuen Sistemak berak, beren lapurreten gehiegikeriek aztoraturik, eta AEK-k aurrera segitzen du, berriki 18. KORRIKA antolatu ondoren. Euskal Herria bizi da, eta Euskal Herriaren bihotza den Euskal Herri Langilea, bere lozorrotik esnaturik, gero eta mobilizatuago ari da fronte guztietan... Eta Euskal Herri Langilearen bihotza den Euskal Langileria? Hori ere hasia mugitzen, grena orokorretik greba orokorrera, ERE eta erregulazioen aurka, etxegabetzeen kontra... Urralburu joan zen, eta Miguel Sanz eta Barcina ere joanen dira...

Josu gogotsu, indartsu eta umoretsu sartu zen AEKn, eta betikotz utzi zidan oroitzapen hunkigarria. Horregatik lerro hauek argitaratzea erabaki dut, lagun, burkide eta adiskidearen omenez...

Basajaun Aberri Egun bezperan hil zuten, Xabier Lopez Peña ere Aberri Egun bezperan hil duten bezalaxe... Estatu-krimen terrorista eta lazgarriak, mezu makabro eta diabolikoak Euskal Herri Langilearendako...

Zer gehiago erranen nuke? "Iraultza batean, benetakoa denean... IRABAZI ALA HIL!!!" Josu, ez haut ahantzi, ezta ahantziko ere! Hire bidea ene bidea ere baduk! Irabazi arte, beti!

    

Josu Zabala Salegi, Basajaun ezizenaz ezaguna (Iruñea, Nafarroa, 1976 - Deba, Gipuzkoa, 1997ko martxoaren 27a) ETAko militantea izan zen. 1997ko martxoaren 27an hilik aurkitu zuten Itziarko Itsaspe auzoko larre batean, Aberri Egunaren bezperan, bihotzean tiro bat zuela.

Iruñean jaio eta Arrosadia auzoan bizi izan zen. Hala ere, Etxarri Aranatzen ere bizi izan zen eta lotura berezia izan zuen beti Sakanarekin. Bere familiak han zuen etxe bat, eta hara joaten zen bera ahal zuen guztietan. Etxarri Aranatzen koadrilla bat bazuen, eta oso inplikaturik ibili zen Sakanako herri ekimenetan, hala kulturan nola kirolean ere.

Hiriko ume baten haurtzaro normala bizi izan zuen. Geroago UBI ikasi, eta Euskaraz alfabetatu ondoren AEKko irakasle egin zen. Ikasle eta irakasleen artean ospe handia erdietsi zuen, Euskara ezin hobeki irakastez gain, euskal kultura eta nortasuna ederki transmititzen zuelakotz, maitasunez eta maisutasunez.

AEKko Mendigoizale Taldea sortu zuen. "Basajaun" ezizena jarri zioten naturarekin zuèn lotura estu eta sakonarengatik. Baita bere irudi eta itxuragatik ere, zinezko Basoko Jauna ematen baitzuen. Iruñeko Zaldiko Maldiko elkarte euskaltzaleko kide ere izan zen. Euskal kulturaren aldeko ekimen guztietan parte hartzen zuen, eta oraindik oroitzen dira Iruñeko Alde Zaharreko ihauterietan egin zuen ekarpena, Mari Trapu pertsonaiarekin. Sanferminetan KATU tabernan aritzen zen lanean, eta ezagunak ziren bere parrandak eta umore oneko ateraldiak. Iruñseme zen, iruñseme fierra, zinez eta benetan. Iruñeko Alde Zaharreko Iruñezar ikastetxeko arduraduna zen ihes egin behar izan zuenean.

Josu Zabalak Euskal Herria maite zuen ororen gainetik, Euskara Ta Askatasuna. Maitasun honen ondorioz, Euskal Herria askatzeko, ETAn sartu zen, Nafarroa taldean. Iruñean izan zèn erorketa bat zela-eta, dena utzi eta sasirat jo behar izan zuen. Sasitar bilakatu zen, Euskal Herria askatzeko.

Martxoaren 28an Ertzaintzak Itziarko Itsaspe auzoan aurkitutako hilotz bat identifikatzeko laguntza deialdia zabaldu zuen. Gorpua mendizale batzuek aurkitu zuten 27an. Hilotzak bala zuloa zuen bularrean eta pistola bat zegoen bere ondoan.

 

Bi bertsio

Juan Maria Atutxak emandako bertsio ofizialaren arabera bere burua beste egin zuela esan zuen, baina bere familiarrek bertsio horretan kontraesan ugari azpimarratu eta gerra zikinaren ekintza izan zela aldarrikatu dute behin eta berriro.

EAJ-PNVren zitalkeria burges eta basko-espainola oroitzeko, hona hemen Arzalluz-ek (orain jatorrarena egiten ibilki da, nonbait...) eta Atutxak orduan erran zutena: "Xabier Arzalluz, presidente del Partido Nacionalista Vasco, tildó de "irresponsabilidad" hablar de la muerte de Josu Zabala cuando la investigación no ha terminado. "No sabemos nada. El Egin dice una cosa y el Abc otras. Me parece absolutamente irresponsable", dijo, "que hablemos sin ninguna investigación seria". El consejero Atutxa se refirió al miedo que tienen algunos militantes de ETA a abandonar las filas de la organización terrorista, ante lo que optan por el suicidio. Recordó los recientes casos del preso José María Aranzamendi, que se ahorcó el 7 de febrero en la cárcel de Alcalá-Meco, y del dirigente de HB Eugenio Aranburu, Txo, que se ahorcó el 10 de febrero en un caserío de Mallabia (Vizcaya)."

 

Argitu gabeko kontuak

Bertsio ofiziala kolokan jartzen dituen datu ugari aipatzen dituzte familiarrek:

1. - Hilik agertu zen tokiaren inguruko inork ez zuen tirorik entzun.

2. - Bere inguruan ez zeukan ezer eta kamiseta, frakak eta kirol-oinetakoak besterik ez soinean. Oinetan itsatsitako lurra ez zen Itsaspekoa.

3.- Ondoan agertutako pistolak ez zuen inongo hatz-aztarnik. Pistola h erdoilduta zegoen, eta Zabalak zuena berria zen. Bala ez zen bertan topatu.

4.- Hilotza kubito supino egoeran zegoen.

5.- Bertan ez zen odol arrastorik agertu, ez gorputz ehunik ez arropa zatirik. Zigarrokin batzuk zeuden, eta ez ziren poltsikoan zeukan paketearen markakoak.

6.- Ez zeuzkan lau egun aurretik Bilbon zeuzkan dokumentazioa, giltzak eta dirua.

7.- Lehen autopsiaren lehen 13 minutuak soilik grabatu ziren (une horretan zinta amaitu "bide" zen).

8.- Buruaren alboetan eta eskumuturretan zeuzkan gorriuneak ez ziren ikertu. Ez da jakin zergatik zituen marka horiek.

ETAren adierazpenak

 

Martxoaren 29an ETAren izenean hitz egin zuen pertsona batek adierazi zuen Zabala martxoaren 23an (igandea) desagertu zela, eta poliziek bahitu eta hil egin zutela. Egun horretan Korrika ospatzen zen Bilbon eta hitzordu bat zeukan La Tortilla tabernan. Hara zihoala ikusi zuten azken aldiz. Gero inguruan zebilen jendetzaren artean desagertu zen.

ETAk emandako adierazpenaren arabera, Basajaun militante indar eta kementsua zen ikusi zutèn azken aldian, eta Bilbo zen bere jarduera eremua. ETAk Ertzaintzaren erantzukizuna ere iradoki zuen: "Ordu horietan berarekin egin dutena polizia indarrek bakarrik dakite, eta beraien artean ziur asko Autxak eta bere zipaioek, datuak ezkutatzen gehien ahalegindu direnak beraiek izan dira-eta."

Auzibidea

Ekainaren 7an Eibarko epaitegiak eskatutako peritu txosten baten ondorioz jakin zen Zabalaren ondoan aurkitutako pistolan ez zegoela ehunik ez odol arrastorik ere. Horretara bertsio ofizialak esandakoaren kontra ETAko kideak ezin izan zion bere buruari "kanoia ukituz" tirorik egin.

 

MARIA JESUS SALEGI,

JOSU ZABALAren AMA:  
 

"Josu torturatuta hil zuten 

eta salatu beharra dugu"

 

Nerea Uranga

Itziarren hilda agertu zen Josu Zabala nafarraren ama da 

 Maria Jesus Salegi azpeitiarra.

Azpeitiarra da Maria Jesus Salegi Kortatxo-koa. Ezkondu zenetik — orain 35 urte—, Iruñean bizi da. Semea, Josu Zabala Basajaun ETAkidea, bihotzean tiroa zuela azaldu zen Itziarren, mendian, 1997ko martxoaren 27an. Maria Jesus Aste Santuan Estrasburgen izan da semearen kasua salatzeko, senitartekoekin eta lagunekin batera. Handik bueltan egon da Uztarria emakume azpeitiar honekin, Iruñean bertan.

Espainiako Auzitegi Konstituzionalak ez du Josu Zabala zure semearen kasua onartu. Espainiako Justiziak eskaintzen dituen aukera guztiak agortu ondoren, Estrasburgera jo duzue.

Hasieran Eibarko Epaitegiari zegokion kasua, eta han artxibatu egin ziguten. Gero, Gipuzkoako Entzutegi Probintzialera jo genuen, eta han ere Josuk bere buruaz beste egin zuela ondorioztatu eta artxibatu egin zuten kasua. Gero Auzitegi Konstituzionalak ez zigun kasua onartu, ez zeukan kasua argitzeko eta aztertzeko asmorik. Orduan Estrasburgera jotzea erabaki genuen, kasua salatzera. Batik bat, horrelako heriotzak eta hilketak ez daitezen zigorrik gabe gelditu inon ere. Uste dugu familia bakoitzak gure salaketa jarri egin behar dugula. Horrelako zerbait gertatzen denean, familia bakoitzak bere ahalegina egin behar duela, hori pentsatuta ari gara; batzuei ondo irudituko zaie eta beste batzuei, berriz, ez.

Zer egin duzue Estrasburgen?

Estrasburgora prentsaurrekoa eman eta kasua salatzera joan gara. Hasieran salaketa bertako legebiltzarrean egiteko asmotan ginen, baina han nolako salaketa zen ikusi zutenean, atzera bota zuten. Hala ere, prentsaurrekoa eman genuen. Gero, bosgarren urteurrena zenez, txalaparta-eta eman genituen hemendik, eta omenaldia egin genuen. Oso ondo irten zuen denak. Orain zain gaude, ea Estrasburge-ko Giza Eskubideen Epaitegiak kasua aztertzea onartzen duen. 

Baina zuek ba al dituzue frogak Josu bere buruaz beste egin ez zuela adierazten dutenak?

Guk baditugu frogak, baina ez dizkigute onartzen. Gorputza lehen unean baltsamatu egin zuten, senideon baimenik gabe, eta hor froga asko galdu egiten dira, autopsia egiteko. Gero, oinetakoetan ez zuen gorputza topatu zuten lekuko lurrik; pistolak ere kolpekaria jasota zeukan, eta hau bakarrik ez da igotzen, tiroa botatzen denean jaitsita gelditzen delako; giltzarik ez zeukan, ezta karterarik ere, ezer ez zeukan soinean. Kontu hauek guztiak ez dituzte froga gisa onartzen. Ez zaie interesatzen kasua aztertzea, eta, orduan, hainbat aitzakia jartzen dituzte. Ezintasuna nagusi dugu, baina gure ahalegina egingo dugu, eta zerbait lortzen badugu, ondo.

Estrasburgen kasua aztertzea onartuko balute, aurrera; baina ezezkoa balitz, ba al dago beste aukerarik?

Estrasburgekoak atzera botako balu, nik uste dut jada ez daukagula ezer asko egiterik. Bestela, berriz, guretzako gehiegizko lana litzateke, ez da broma izango; diru aldetik, abokatu kontuak eta gauza asko daude hor. Lan handia da, estatu bati jartzen baitiozu salaketa. Baina hor ginateke.

Eta erantzuna noizko?

Ez dakigu, sei hilabete dira kasua aztertzeko eskaera sartu genuela. Uste genuen Gabonetarako erantzuna izango genuela. Eta une hauetan kasik nahiago erabakitzen ez badute, Jose Maria Aznar Espainiako presidentea baitago Estrasburgeko lehendakaritzan.

Eta bost urte nola pasatzen dira horrelako borroka batean murgilduta?

Jende askok kontua erdi ahaztuta edukiko du eta normala da. Baina familiarentzat ez da denbora pasatzen. Ohitu egiten da samin horrekin bizitzen; familiak ez du gainditzen pertsona hori hil egin dela, oroitzapenean beti bizirik delako. Gure barruan bizirik dago. Gainera, Josu zen bezalakoa izanda, zer heriotza eman zioten ikusita... Torturatuta hil zutela garbi dugu. Gure lana da salaketa egitea, eta horrek eramangarriago egiten du dena. Zailagoa litzateke etxean geldituko bagina.